Funkcje prognoz
Przyczyny wzrastającego znaczenia prognoz gospodarczych wynikają z szybkiego postępu technicznego, istotnych skutków przez niego wywołanych, szybkiej zmiany otoczenia podmiotów oraz przemian wewnętrznych przedsiębiorstw. Prognozy więc w dzisiejszej rzeczywistości zaczynają pełnić wiele funkcji.
Pierwszą, najprostszą i oczywistą funkcją prognoz jest „funkcja informacyjna”. Polega ona na informowaniu społeczeństwa o nadchodzących zmianach. Znajomość kształtowania się przyszłych zjawisk powoduje bowiem łatwiejsze „przyswajanie” zmian. Rzetelna wiedza o nadchodzących zmianach jest lepszą receptą na opór przed nową, rodzącą się rzeczywistością.
Głównym celem prognozowania w gospodarce jest wspomaganie procesu podejmowania decyzji. Stąd wynika podstawowa funkcja prognoz – „funkcja preparacyjna”, czyli przygotowawcza. Zakłada się, że prognozowanie jest preparacją, czyli przygotowaniem każdego w zasadzie działania. Istotnie, gdy dążymy do celu poznajemy i wybieramy sposoby jego osiągnięcia, uwzględniając oczywiście warunki w jakich będziemy funkcjonować. W naszym działaniu próbujemy antycypować przyszłość, gdyż owe cele i warunki właśnie do niej należą.
W literaturze z zakresu zarządzania często spotyka się stwierdzenie, że decydent dla skutecznego kierowania firmą i zapewnienia jej rozwoju, powinien posiadać wizję, czyli obraz swojego przedsiębiorstwa w przyszłości. Mieć coś do czego będzie dążył w swoich działaniach. Wizję przyszłości powinny budzić chęć i wolę działania lub je wzmagać, a przez to powodować działanie. Mogą również prowadzić do zaniechanie jakiegoś działania.
Funkcję prognoz polegającą na pobudzeniu do działania sprzyjającego realizacji prognozy, gdy zapowiada ona zdarzenia korzystne, lub zaniechaniu działań, gdy przewidywane zdarzenia są oceniane jako niekorzystne, nazywamy „funkcją aktywizacyjną” prognoz. Biorąc pod uwagę kryterium celu można podać za K. Secomskim jeszcze dwie funkcje prognoz: ostrzegawczą i badawczą.
W „funkcji ostrzegawczej” prognoza ma na celu ostrzeżenie przed nadejściem niepożądanych wydarzeń, przed konsekwencjami danych posunięć itp. Natomiast „funkcja badawcza” prognoz sprowadza się do rozpoznania przyszłości, ukazania najbardziej prawdopodobnego układu przyszłych zjawisk, lub kilku możliwych wersji rozwoju przyszłych zdarzeń.
Artykuł opracowany na podstawie: „Prognozowanie ekonomiczne” Barbara Pawełek, Stanisław Wanat, Aleksander Zeliaś Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008 (copyright 2003)